Đăng bởi Ngẫm
Tin tức
Giao hàng bằng drone | Phân tích – Ngẫm
Chính sách công nghiệp trong bối cảnh mới – Ngẫm
“Cơn sốt vàng” mới ở Châu Phi – Làn sóng khởi nghiệp mới của doanh nhân Trung Quốc – Ngẫm
Cuộc đối đầu tiền tệ giữa đồng Yên và Nhân dân tệ – Ngẫm
Review Podcast
Tổng hợp
Tin tổng hợp tuần (26/09/2025) – Ngẫm
Tổng hợp NCKH (01/10/2025) – Ngẫm
Phân tích sâu
Cuộc chiến Internet di động Trung Quốc (2010 – 2012) (Phần 2) | Phân tích – Ngẫm
Phá giá đồng Nhân dân tệ năm 2015 | Phân tích – Ngẫm
Thị trường điện Trung Quốc | Phân tích – Ngẫm
Tin khác về Việt Nam
Xuất nhập khẩu
EU đề xuất lập tổ công tác chung với Việt Nam để gỡ ‘thẻ vàng’ IUU Vào ngày 26 tháng 9, trong cuộc gặp với Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn, Cao ủy Thương mại và An ninh kinh tế của Liên minh châu Âu (EU), ông Maros Sefcovic, đã đề xuất thành lập một tổ công tác chuyên trách chung giữa Việt Nam và EU. Mục tiêu chính của tổ công tác này là để xử lý các vướng mắc trong hợp tác song phương, đặc biệt là việc gỡ bỏ “thẻ vàng” IUU (biện pháp cảnh báo về đánh bắt hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định) mà EU đã áp dụng với Việt Nam. Ngoài ra, tổ công tác cũng sẽ xây dựng chiến lược hợp tác nhằm khai thác tiềm năng trong các lĩnh vực khác như công nghệ bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), năng lượng tái tạo và logistics. Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn đã nhất trí với đề xuất này và cho biết sẽ chỉ đạo các cơ quan Việt Nam phối hợp với EU để giải quyết dứt điểm các vấn đề cùng quan tâm. Phía Việt Nam cũng đề nghị các nước thành viên EU còn lại sớm phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam – EU (EVIPA) và tiếp tục triển khai hiệu quả Hiệp định Thương mại tự do (EVFTA).
Doanh nghiệp tư nhân nổi lên trong phòng vệ thương mại, ngành thép còn nhiều nỗi lo Doanh nghiệp tư nhân hiện chiếm tới 88% số vụ việc điều tra và gần 93% tổng sản lượng hàng hóa trong các vụ kiện PVTM tại Việt Nam. Số doanh nghiệp tư nhân tham gia khởi kiện đã tăng gấp đôi so với giai đoạn trước năm 2017. Các biện pháp PVTM được xem là “tấm khiên” bảo vệ hiệu quả cho các ngành sản xuất trong nước (như công nghiệp, nông lâm thủy sản), giúp bảo vệ doanh thu gần 600 ngàn tỉ đồng và hơn 56.000 lao động. Ngành thép là đối tượng bị kiện PVTM nhiều nhất, chiếm hơn 30% tổng số vụ kiện nhắm vào hàng xuất khẩu của Việt Nam (với 86 vụ kiện kể từ năm 2004). Nguyên nhân chính là do tăng trưởng xuất khẩu mạnh mẽ và các chính sách bảo hộ ngày càng gia tăng từ các thị trường lớn như Mỹ, EU. Trong 8 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu thép đã giảm mạnh 20% về sản lượng và 28% về giá trị. Việt Nam cũng đang đối mặt với nguy cơ bị điều tra chống lẩn tránh thuế PVTM ngày càng cao, chỉ đứng sau Trung Quốc. Trong khi các công cụ phòng vệ thương mại đang được doanh nghiệp tư nhân Việt Nam tận dụng hiệu quả để bảo vệ thị trường nội địa và thúc đẩy hội nhập, thì ngành thép vẫn là một điểm nóng, liên tục đối mặt với áp lực pháp lý từ các thị trường xuất khẩu, đòi hỏi sự chủ động ứng phó để phát triển bền vững.
‘Kho báu’ dưới nước giúp Việt Nam thành ông trùm số 1 thế giới: chất lượng vừa rẻ vừa ngon, chỉ Việt Nam tạo nên ngành công nghiệp tỷ đô Trong 8 tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã thu về 1,4 tỷ USD từ xuất khẩu cá tra, tăng 10% so với cùng kỳ năm trước. Thị trường Trung Quốc & Hồng Kông: Dù vẫn là thị trường lớn nhất (chiếm 25%), nhưng kim ngạch xuất khẩu đã giảm 4%, chỉ còn 357 triệu USD. Sự sụt giảm từ Trung Quốc đã được bù đắp và vượt qua nhờ sự tăng trưởng đột phá từ hai khu vực mới: Khối CPTPP: Tăng trưởng mạnh nhất với 36%, đạt 242 triệu USD. Lợi thế về thuế quan gần 0% giúp cá tra Việt Nam cạnh tranh tốt hơn về giá. Nam Mỹ (dẫn đầu là Brazil): Tăng trưởng 54%, đạt 118 triệu USD. Các thị trường này không chỉ tăng về lượng mà còn yêu cầu sản phẩm chất lượng cao, mang lại lợi nhuận tốt hơn. ASEAN: Tăng trưởng tốt, đặc biệt là Thái Lan (+31%) và Philippines (+31%). Mỹ và EU: Vẫn là các thị trường truyền thống ổn định, đòi hỏi tiêu chuẩn chất lượng cao, thúc đẩy ngành cá tra nâng cao giá trị.
EU áp thuế chống bán phá giá với thép HRC từ Việt Nam, Hòa Phát được miễn thuế | Vietstock Ủy ban châu Âu (EU) đã chính thức áp dụng thuế chống bán phá giá đối với sản phẩm thép cán nóng (HRC) nhập khẩu từ Việt Nam, Nhật Bản và Ai Cập. Việt Nam: Mức thuế chung là 12.1%. Ngoại lệ: Tập đoàn Hòa Phát và các công ty con được miễn áp dụng mức thuế này. Các nước khác: Nhật Bản bị áp thuế từ 6.9% đến 30%, Ai Cập bị áp thuế 11.7%. Ấn Độ: Cuộc điều tra đối với sản phẩm tương tự từ Ấn Độ đã được chấm dứt.
Campuchia chi tiền gấp 682 lần mua dừa Việt Nam | Vietstock Xuất khẩu dừa thu về hơn 306 triệu USD, tăng mạnh 40% so với cùng kỳ năm ngoái. Lần đầu tiên, Mỹ vượt qua Trung Quốc để trở thành thị trường nhập khẩu dừa lớn nhất của Việt Nam, với kim ngạch 82 triệu USD (tăng gấp đôi). Thị phần của Mỹ tăng từ 18,1% lên 26,8%. Kim ngạch xuất khẩu sang Trung Quốc đạt gần 67 triệu USD, tăng 19,6%. Thị phần giảm còn 21,8%. Đáng kinh ngạc nhất, Campuchia đã chi số tiền gấp 682 lần (tương đương tăng 68.134%) để mua dừa Việt Nam so với cùng kỳ. Nhu cầu toàn cầu tăng trong khi nguồn cung hạn chế. Mỹ chính thức mở cửa cho dừa tươi Việt Nam từ năm 2023. Việt Nam ký nghị định thư xuất khẩu chính ngạch dừa tươi sang Trung Quốc vào tháng 8/2024.
Thương mại Việt Nam-Campuchia: Con đường hướng tới mục tiêu 20 tỷ USD | Vietstock Kim ngạch thương mại song phương đã vượt 10 tỷ USD vào năm 2024 (tăng gấp 3 lần trong 10 năm) và tiếp tục tăng mạnh, đạt gần 8 tỷ USD chỉ trong 8 tháng đầu năm 2025. Lãnh đạo hai nước cam kết thúc đẩy hợp tác thông qua nhiều hiệp định, thỏa thuận quan trọng về thương mại biên giới và kết nối hạ tầng. Cơ cấu hàng hóa không cạnh tranh trực tiếp. Việt Nam có thế mạnh về hàng tiêu dùng, vật liệu xây dựng, nông sản chế biến, trong khi Campuchia có nhu cầu nhập khẩu lớn các mặt hàng này. Các tỉnh biên giới như Tây Ninh, An Giang đóng vai trò là cực tăng trưởng quan trọng, với kim ngạch thương mại lên tới hàng tỷ USD. Thủ tục hành chính: Vẫn còn phức tạp, chồng chéo giữa các cơ quan (hải quan, biên phòng, kiểm dịch), gây kéo dài thời gian thông quan. Hạ tầng giao thông, kho bãi tại một số cửa khẩu chưa đồng bộ, dẫn đến chi phí logistics cao. Doanh nghiệp vừa và nhỏ thiếu thông tin thị trường, gặp rào cản ngôn ngữ, và phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ hàng hóa Trung Quốc, Thái Lan. Sự khác nhau về tiêu chuẩn kỹ thuật và pháp lý cũng là một rào cản. Về thủ tục: Hiện đại hóa hải quan qua cơ chế một cửa quốc gia và ASEAN, hướng tới công nhận lẫn nhau về kết quả kiểm dịch.
Giá ca cao giảm về mức thấp nhất trong 11 tháng giá ca cao đã giảm mạnh 3,65% xuống còn 6.749 đô la Mỹ/tấn, mức thấp nhất trong vòng 11 tháng. Nguyên nhân chính của sự sụt giảm này là do kỳ vọng về nguồn cung được cải thiện và nhu cầu tiêu thụ suy yếu. Giá thành cao kéo dài cùng với gánh nặng thuế quan đã làm giảm sức mua, tác động tiêu cực đến ngành công nghiệp sô cô la. Nhiều “ông lớn” trong ngành như Lindt & Sprüngli và Barry Callebaut đã phải hạ dự báo lợi nhuận do doanh số giảm mạnh. Đáng chú ý, nhà sản xuất sô cô la lớn nhất thế giới, Barry Callebaut, đã báo cáo mức giảm doanh số 9,5% trong quý 2, mức thấp nhất trong 10 năm.
Thương hiệu Việt
Top 10 Công ty Bán lẻ uy tín năm 2025: Mega Market tụt 2 hạng, Digiworld, Pico rời top Nhóm Siêu thị tổng hợp: Top 3 đầu không đổi, vẫn là Central Retail, Saigon Co.op, và Wincommerce. Điểm đáng chú ý là Mega Market đã tụt 2 hạng, từ vị trí thứ 4 xuống thứ 6, sau Aeon và Lotte Mart. Nhóm Điện máy, điện lạnh: Ba vị trí dẫn đầu vẫn thuộc về Thế giới di động, FPT Retail, và Viettel Store. Có sự thay đổi lớn khi hai cái tên quen thuộc là Digiworld và Pico đã rời khỏi top 10. Thay vào đó là sự xuất hiện của hai gương mặt mới: Cellphone S (hạng 6) và Di động Việt (hạng 10). Ngành bán lẻ Việt Nam đang trên đà phục hồi ổn định trong nửa đầu năm 2025, đóng vai trò dẫn dắt tăng trưởng GDP. Quá trình phục hồi này không đồng đều, có sự khác biệt rõ rệt giữa các phân khúc và doanh nghiệp. Các doanh nghiệp đang phải đối mặt với 3 khó khăn chính: Biến động thuế quan và thương mại quốc tế. Biến động tỷ giá. Áp lực chi phí vận hành ngày càng tăng (thuê mặt bằng, logistics, và đặc biệt là chi phí, hoa hồng trên các sàn thương mại điện tử).
CEO YouNet: “Từ SocialTech đến Data Intelligence, tiên phong để phát triển ra khu vực” | bởi YouNet Group | Brands Vietnam CEO Nguyễn Anh Hòa cho biết, YouNet nhận thấy từ năm 2022, các thương hiệu sẽ đổ bộ mạnh mẽ lên các nền tảng thương mại số (Digital Commerce) để bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng. Trong kỷ nguyên mới, “Data Intelligence” chính là chiếc la bàn cốt lõi, giúp thương hiệu có dữ liệu xuyên suốt từ hoạt động Marketing đến doanh số trên sàn thương mại điện tử, từ đó đưa ra quyết định kinh doanh chính xác.
[Longform] Cuộc tái định vị của các chuỗi cà phê | Vietstock Highlands Coffee: Dẫn đầu thị trường với 896 cửa hàng tính đến nửa đầu năm 2025, theo đuổi chiến lược “phủ sóng toàn quốc”. Phúc Long: Tiếp tục mở rộng với 184 cửa hàng flagship, tập trung vào chất lượng và trải nghiệm của khách hàng. Trong quý 1 năm 2025, Phúc Long đã cho thấy sự tăng trưởng ấn tượng với việc mở thêm nhiều cửa hàng mới. Katinat và Phê La: Sau khi về chung một nhà, hai thương hiệu này cũng đang tăng tốc mở rộng mạng lưới với lần lượt 93 và hơn 40 cửa hàng. Starbucks: Tăng số lượng cửa hàng từ 119 lên 139 trong nửa đầu năm, nhưng theo chiến lược “tăng trưởng chọn lọc”, kiểm soát chặt chẽ trải nghiệm khách hàng. The Coffee House: Trái ngược với xu hướng chung, thương hiệu này đã giảm 34% số lượng cửa hàng, từ 141 xuống còn 93 chỉ trong nửa đầu năm 2025. Sau khi về tay Golden Gate, The Coffee House đang trong quá trình tái định vị, cắt giảm các cửa hàng Signature cao cấp và tái cấu trúc chi phí. Không chỉ cạnh tranh về số lượng cửa hàng, các “ông lớn” còn đang đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng để tự chủ chuỗi cung ứng: Highlands Coffee: Đầu tư gần 500 tỷ đồng vào nhà máy rang xay tại Cái Mép (Bà Rịa – Vũng Tàu). Trung Nguyên Legend: Xây dựng dự án nhà máy cà phê năng lượng lớn nhất Đông Nam Á tại Buôn Ma Thuột với vốn đầu tư hơn 2.000 tỷ đồng. Cà phê 24/7: Các thương hiệu như Three O’Clock, Thức Coffee, Kai Coffee đang đáp ứng nhu cầu làm việc và học tập xuyên đêm tại các thành phố lớn. Mô hình “trong hẻm”: Với chi phí mặt bằng thấp hơn, các quán cà phê trong hẻm có điều kiện đầu tư nhiều hơn vào chất lượng sản phẩm. Theo thống kê của Vietnam Insider, 45% cửa hàng F&B mở mới trong năm 2024 lựa chọn vị trí trong hẻm nhỏ. Các thương hiệu đang cùng nhau chạy theo các “cơn sốt” như matcha, với mức tiêu thụ tăng hơn 1.000% trong nửa đầu năm 2025 so với cùng kỳ năm trước. Các chiến dịch và sản phẩm mang đậm dấu ấn Việt Nam cũng được triển khai rộng rãi, như bộ sưu tập ly sứ của Starbucks hay trải nghiệm “thiền cà phê” của Trung Nguyên Legend. Thị trường đang tồn tại một nghịch lý giữa áp lực phải tạo ra sự khác biệt để cạnh tranh và nhu cầu phải chạy theo xu hướng chung để thu hút khách hàng. Highlands Coffee: Đang tích cực chuẩn bị cho kế hoạch IPO (phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng) dự kiến trong vòng 18-24 tháng tới. Phúc Long: Tiến hành tái cấu trúc toàn diện với 4 định hướng chính: làm mới thương hiệu, tái đào tạo, củng cố nội lực và cải tổ.
Vietnam’s Innovation
- Lập Sàn Chứng Khoán Cho Startup – Lời Giải Cho Bài Toán Thoái Vốn: Theo ông Beselin, thách thức lớn nhất của các quỹ VC ở Đông Nam Á là không thể thoái vốn (exit) khỏi các khoản đầu tư, dẫn đến hiệu suất kém và khó huy động vốn cho các quỹ mới. Việc phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) gần như là một lựa chọn không thực tế. Các sàn trong khu vực (Singapore, Hong Kong): Không hấp dẫn. Sàn Singapore không mặn mà với cổ phiếu công nghệ và định giá rất thấp, trong khi sàn Hong Kong lại nhạy cảm về địa chính trị. Sàn Mỹ: Quá xa xôi và các công ty Đông Nam Á thường quá nhỏ để được chú ý, dẫn đến thanh khoản kém. Sàn Việt Nam (hiện tại): Rào cản lớn nhất là quy định yêu cầu doanh nghiệp phải có lợi nhuận trong nhiều năm liên tiếp trước khi niêm yết. Điều này là bất khả thi với các startup công nghệ, vốn thường phải đầu tư lớn và chịu lỗ trong giai đoạn tăng trưởng. Luật mới sẽ thay đổi các yêu cầu niêm yết, cho phép các công ty tăng trưởng, startup, và công ty được VC hậu thuẫn (vốn thường thua lỗ trong giai đoạn đầu) có thể IPO tại Việt Nam. Điều này sẽ thu hút một loại hình doanh nghiệp hoàn toàn mới lên sàn, kéo theo dòng vốn mới và giúp các startup huy động vốn dễ dàng hơn ngay cả ở các vòng đầu, vì nhà đầu tư đã nhìn thấy một con đường thoái vốn khả thi. Khu vực Đông Nam Á hiện chưa có một trung tâm IPO công nghệ thực sự. Thị trường chứng khoán có thanh khoản cao nhất trong khu vực. Về vĩ mô, đang là thị trường được giới đầu tư quốc tế ưu tiên hơn so với Indonesia hay Thái Lan. Nền kinh tế vốn đã có công nghệ là trọng tâm. Làm cho con đường IPO thực sự hoạt động hiệu quả. Cần có nhiều doanh nghiệp có tầm nhìn khu vực và toàn cầu hơn, thay vì chỉ tập trung vào thị trường nội địa. Tránh quy định quá lỏng lẻo: Dù cho phép công ty thua lỗ niêm yết, vẫn cần có những yêu cầu nhất định về quy mô và năng lực để không thu hút các công ty quá nhỏ, kém chất lượng, làm mất niềm tin của nhà đầu tư.
- Tương lai số của Việt Nam ‘ẩn mình’ trong những con chip nhỏ Đài Loan là một ví dụ điển hình: từ một hòn đảo ít tài nguyên, nhờ chiến lược tập trung vào công nghiệp vi mạch và xây dựng TSMC, họ đã trở thành trung tâm bán dẫn then chốt của thế giới. Bài học cho Việt Nam là thành công không chỉ đến từ vốn, mà từ chiến lược dài hạn về nhân lực, nghiên cứu và phát triển (R&D) và khả năng làm chủ công nghệ lõi. Nhiều tập đoàn lớn như Intel, Samsung, Qualcomm, Synopsys đã có mặt. Quy mô ngành dự kiến đạt 6,16 tỉ đô la Mỹ vào cuối năm 2024. Bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang đa dạng hóa cũng là một lợi thế. Nhiều tập đoàn lớn như Intel, Samsung, Qualcomm, Synopsys đã có mặt. Quy mô ngành dự kiến đạt 6,16 tỉ đô la Mỹ vào cuối năm 2024. Bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang đa dạng hóa cũng là một lợi thế. Thiếu hụt nhân lực chất lượng cao. Hạ tầng nghiên cứu còn hạn chế, chuỗi hậu cần chưa đồng bộ. Cần một khung pháp lý mạnh mẽ để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Chính phủ đã ban hành “Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, tầm nhìn 2050”, thành lập Ban chỉ đạo quốc gia do Thủ tướng đứng đầu và đưa ra nhiều chính sách ưu đãi đầu tư. Đặt mục tiêu đào tạo 50.000 kỹ sư ngành bán dẫn đến năm 2030. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa chính phủ, doanh nghiệp và các trường đại học để tích hợp các môn học chuyên sâu vào chương trình đào tạo. Cần đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng, thậm chí xem xét xây dựng một nhà máy chế tạo bán dẫn quốc gia.
- Nâng cao vị thế Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu – VnEconomy Năng lực nội tại của doanh nghiệp Việt Nam yếu: Quy mô vốn nhỏ, công nghệ lạc hậu, trình độ quản trị chưa cao. Chất lượng nguồn nhân lực hạn chế: Dù dồi dào nhưng thiếu lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao. Chính sách thu hút FDI trong quá khứ: Chú trọng giải quyết việc làm, thiếu các ràng buộc chặt chẽ về chuyển giao công nghệ và nội địa hóa. Thiếu sự liên kết: Doanh nghiệp FDI chưa liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp trong nước. Các doanh nghiệp Việt Nam (phần lớn là nhỏ và yếu) lại cạnh tranh lẫn nhau thay vì hợp tác để tạo sức mạnh chung.
[Còn tiếp]
Bạn có thể đọc thêm nội dung chi tiết của bài này trên trang substack [cần trả phí].