Trong những năm gần đây, mối quan hệ kinh tế giữa Trung Quốc và châu Phi đã bước vào giai đoạn phát triển mới, được định hình bởi các sáng kiến chính sách cấp nhà nước và bởi làn sóng di cư kinh tế có tổ chức và tự phát của các cá nhân và doanh nghiệp tư nhân Trung Quốc. Hiện tượng này, thường được mô tả một cách ẩn dụ là “cơn sốt tìm vàng”, được thúc đẩy bởi các yếu tố “đẩy” từ môi trường kinh tế nội địa Trung Quốc và các yếu tố “kéo” từ tiềm năng thị trường của lục địa châu Phi.
Khác biệt với các làn sóng đầu tư trước đây, vốn tập trung vào các doanh nghiệp nhà nước trong các lĩnh vực tài nguyên và cơ sở hạ tầng, làn sóng hiện tại có sự tham gia đa dạng hơn của các chủ thể kinh tế. Các chủ thể này bao gồm các doanh nhân có kinh nghiệm đang tìm kiếm cơ hội “khởi nghiệp lần thứ hai”, các doanh nghiệp trong các lĩnh vực mới nổi đang đối mặt với tình trạng dư thừa công suất, và lực lượng lao động trẻ đang tìm kiếm các lựa chọn việc làm có thu nhập cao hơn. Sự hiện diện của họ đang định hình lại cảnh quan thương mại, sản xuất và dịch vụ ở nhiều quốc gia châu Phi, tạo ra cả cơ hội phát triển lẫn những thách thức phức tạp về kinh tế và xã hội.
Bối cảnh vĩ mô
Sự gia tăng của các chủ thể kinh tế Trung Quốc tại châu Phi là kết quả của tập hợp các điều kiện kinh tế vĩ mô ở cả hai phía. Các điều kiện này bao gồm các yếu tố đẩy từ Trung Quốc, các yếu tố kéo từ châu Phi, và một nền tảng chính sách và thương mại đã được xây dựng trong nhiều thập kỷ.
Các yếu tố “đẩy” từ môi trường kinh tế Trung Quốc
Môi trường kinh tế nội địa của Trung Quốc trong những năm gần đây đã tạo ra nhiều áp lực thúc đẩy các doanh nghiệp và cá nhân tìm kiếm cơ hội ở nước ngoài. Nền kinh tế Trung Quốc đã chuyển từ giai đoạn tăng trưởng tốc độ cao sang giai đoạn tăng trưởng chất lượng cao, điều này đi kèm với sự chậm lại về tốc độ. Các ngành công nghiệp truyền thống, thâm dụng lao động và vốn, đang phải đối mặt với áp lực thu hẹp. Sự sụt giảm của thị trường bất động sản đã tác động tiêu cực đến các ngành liên quan như xây dựng và vật liệu xây dựng, làm giảm doanh thu của nhiều doanh nghiệp.
Nhiều thị trường nội địa đã trở nên bão hòa, dẫn đến một môi trường cạnh tranh khốc liệt, thường được mô tả bằng thuật ngữ “nội quyển”. Trong môi trường này, các doanh nghiệp phải nỗ lực nhiều hơn nhưng lợi nhuận tổng thể không tăng, thậm chí còn giảm do các cuộc chiến về giá và chi phí gia tăng. Điều này làm xói mòn biên lợi nhuận và hạn chế khả năng phát triển.
Thị trường việc làm, đặc biệt là đối với thanh niên và sinh viên mới tốt nghiệp, đang đối mặt với nhiều thách thức. Tỷ lệ thất nghiệp ở nhóm dân số trẻ đã tăng lên, khiến việc tìm kiếm một công việc phù hợp với mức lương mong muốn trở nên khó khăn hơn.
[Còn tiếp]
Bạn có thể đọc thêm nội dung chi tiết của bài này trên trang substack [cần trả phí].