Limited Diffusion of Scientific Knowledge Forecasts Collapse R2 Combined
Bong bóng thị trường hình thành khi những quan điểm lan rộng tạo ra một vòng lặp thông tin tự củng cố, đẩy giá tài sản lên cao hơn nhiều so với giá trị thực của nó đối với xã hội. Những bong bóng này vỡ khi có sự thay đổi trong quan điểm, thường được xúc tác bởi dữ liệu hoặc sự kiện mới.
Các nhà quan sát và chính các nhà nghiên cứu đã nhận thấy những điểm tương đồng trong khoa học. Khoa học đòi hỏi sự đầu tư đáng kể về vốn, sự chú ý và các nguồn lực khác dựa trên những kiến thức rất không chắc chắn về kết quả nghiên cứu. Điều này khiến khoa học có nguy cơ hình thành các bong bóng tương tự như thị trường tài chính.
Trong lĩnh vực y sinh, số lượng trích dẫn đã trở thành một loại “tiền tệ” hoạt động, một thước đo cho tầm quan trọng và tác động của công trình khoa học. Tuy nhiên, thước đo trích dẫn này có thể bị sai lệch bởi sự “lạm phát” trích dẫn theo thời gian và sự khác biệt về quy mô giữa các lĩnh vực.
Lấy cảm hứng từ sự tương tự này, các tác giả đề xuất rằng họ có thể dự báo sự suy giảm đáng kể và đột ngột về mức độ phổ biến của các ý tưởng nghiên cứu—sự “vỡ” của các “bong bóng tri thức”—bằng cách đo lường mức độ mà những ý tưởng đó vẫn còn tập trung trong một nhóm các tác giả, tổ chức và lĩnh vực con y sinh, không lan tỏa ra không gian xã hội và khoa học rộng lớn hơn mặc dù có sự phổ biến ban đầu.
Kết quả
- Nghiên cứu Tế bào gốc Tim và Liệu pháp Miễn dịch Ung thư:
- Tế bào gốc Tim: Một bài báo của Tiến sĩ Piero Anversa và các cộng sự, cho rằng tế bào gốc có thể tái tạo mô tim bị tổn thương, đã thu hút sự chú ý rất lớn ngay từ đầu. Tuy nhiên, các thước đo của nghiên cứu cho thấy sự khuếch tán của nó rất hạn chế, chỉ giới hạn trong một nhóm nhỏ các nhà nghiên cứu. Điều này báo trước một sự sụt giảm mạnh về sự chú ý, giống như sự vỡ của bong bóng thị trường. Sau này, người ta phát hiện ra rằng các kết quả này không thể được tái tạo, dẫn đến việc rút lại hơn 30 bài báo liên quan vì ngụy tạo dữ liệu.
- Liệu pháp Miễn dịch Ung thư: Ngược lại, một bài báo nền tảng về liệu pháp miễn dịch ung thư ban đầu nhận được sự chú ý một cách từ từ hơn. Tuy nhiên, các ý tưởng này dần dần lan tỏa rộng rãi đến nhiều nhóm nghiên cứu và lĩnh vực khác nhau. Cuối cùng, nó đã trở thành một trong những đột phá quan trọng nhất trong điều trị ung thư, và các nhà khoa học đứng sau nó đã được trao giải Nobel Sinh lý học và Y học năm 2018.
- Phân tích trên quy mô lớn:
- Các tác giả đã mở rộng phân tích của mình ra 28.504 lĩnh vực con trong y sinh.
- Họ phát hiện ra rằng sự khuếch tán hạn chế có mối liên hệ một cách hệ thống với mô hình “tăng nhanh, giảm đột ngột” về mức độ phổ biến.
- Phân tích sâu hơn cho thấy khả năng sụp đổ của một lĩnh vực con có tương quan thuận với sự tập trung các ấn phẩm từ các “nhà khoa học siêu sao”, lặp lại trường hợp của Tiến sĩ Anversa.
Thảo luận
- Các thước đo hiện tại về sự chú ý trong khoa học, như số lượng trích dẫn, thường bỏ qua các mô hình về cách thức và nơi mà nghiên cứu được tiếp nhận và phát triển. Sự thiếu sót này có thể dẫn đến một cái nhìn không hoàn chỉnh về tác động và tiềm năng thực sự của một lĩnh vực nghiên cứu.
- Chỉ số khuếch tán tri thức mà họ đề xuất có thể bổ sung cho việc đếm trích dẫn, cung cấp một cái nhìn toàn diện hơn. Một sự co thắt trong khuếch tán có thể xác định một “bong bóng tri thức” hoặc một “buồng vang” (echo chamber), và đây là một chỉ báo hàng đầu về sự sụp đổ trong tương lai.
- Điều này có ý nghĩa quan trọng đối với các nhà nghiên cứu y sinh, các ngành công nghiệp dựa trên khoa học và các nhà hoạch định chính sách khoa học.
- Các cơ quan tài trợ có thể sử dụng chỉ số này để phát hiện các bong bóng và điều chỉnh việc phân bổ nguồn lực bằng cách đa dạng hóa các nhóm nhà nghiên cứu được tài trợ cho một chủ đề cụ thể.
- Các nền tảng thông tin nghiên cứu như PubMed, Web of Science, hoặc Google Scholar có thể tích hợp các tín hiệu này để giúp các nhà phân tích dự đoán sự phù hợp trong tương lai của các nghiên cứu hiện tại.
- Một chỉ số khuếch tán cao cho thấy rằng các hiểu biết đang có xu hướng có khả năng mạnh mẽ và bền vững hơn là mong manh.
[Còn tiếp]
Bạn có thể đọc thêm nội dung chi tiết của bài này trên trang substack [cần trả phí].