La Vĩnh Hạo và Smartisan | Trò chuyện với La Vĩnh Hạo

Trong bối cảnh hệ sinh thái khởi nghiệp công nghệ toàn cầu, nơi các mô hình thành công thường được quy về những công thức chiến lược chuẩn mực, trường hợp của La Vĩnh Hạo và Smartisan Technology được coi là “outlier” – để phân tích các yếu tố phi truyền thống trong lãnh đạo và đổi mới. Cuộc đối thoại năm 2017 của ông cung cấp một cái nhìn rõ hơn vào tâm lý, triết lý và quá trình ra quyết định của một nhà sáng lập “ngoại đạo”—một cá nhân không xuất thân từ nền tảng kỹ thuật hay quản trị kinh doanh truyền thống. Trong bài này, Ngẫm sẽ cùng các bạn tóm lại các chủ đề chính được thảo luận, đồng thời cuối cùng chúng ta sẽ dẫn một vài bài báo có đề cập đến Smartisan và La Vĩnh Hạo để có góc nhìn đa chiều.

Lãnh đạo

Một trong những luận điểm cơ bản và có tính phản biện cao nhất của La Vĩnh Hạo là phương pháp tiếp cận của ông đối với các điểm yếu cá nhân và tổ chức. Ông bác bỏ mô hình phát triển cá nhân truyền thống, vốn nhấn mạnh việc cải thiện các kỹ năng yếu kém. Thay vào đó, ông đề xuất triết lý dựa trên việc tự nhận thức triệt để.

“Bốn mươi năm cuộc đời đã chứng minh rằng bạn không giỏi làm một số việc. Cố tình bù đắp những thứ đó chắc chắn là một con đường chết.”

Luận điểm này có thể được phân tích dưới góc độ lý thuyết quản trị nguồn nhân lực và lợi thế cạnh tranh. La Vĩnh Hạo cho rằng, một nhà sáng lập nên tập trung vào việc tối đa hóa các năng lực cốt lõi (core competencies) của mình—trong trường hợp của ông là tầm nhìn sản phẩm, thẩm mỹ thiết kế và khả năng marketing lan truyền. Đối với các lĩnh vực mà ông không có chuyên môn sâu, như vận hành tài chính phức tạp hay quản lý chuỗi cung ứng kỹ thuật, ông không cố gắng tự mình học hỏi mà chủ động tìm kiếm và tuyển dụng những chuyên gia hàng đầu. Chiến lược “đừng sửa chữa, hãy thuê người giỏi hơn” này không chỉ tối ưu hóa việc sử dụng thời gian và nguồn lực của nhà sáng lập mà còn tạo ra một đội ngũ lãnh đạo đa dạng về kỹ năng, nơi sức mạnh tổng hợp đến từ sự bổ sung cho nhau, thay vì sự toàn diện của một cá nhân.

Vai trò CEO

Khi được yêu cầu định nghĩa vai trò của mình, La Vĩnh Hạo đã đơn giản hóa nó thành ba nhiệm vụ không thể ủy thác:

“Tìm tiền, tìm người và định hướng chiến lược.”

- La Vĩnh Hạo

Mô hình bộ ba này có thể được xem như khung lý thuyết cơ bản cho vai trò của CEO trong giai đoạn khởi nghiệp. “Tìm tiền” (huy động vốn) đại diện cho việc đảm bảo sự ổn định tài chính. “Tìm người” (thu hút nhân tài) là xây dựng vốn nhân lực cần thiết để thực thi. “Định hướng chiến lược” là thiết lập tầm nhìn và lộ trình phát triển.

Động lực khởi nghiệp

Quyết định gia nhập thị trường smartphone của La Vĩnh Hạo là nghiên cứu tình huống thú vị về tâm lý học ra quyết định trong môi trường rủi ro cao. Ông đối mặt với sự phản đối gần như tuyệt đối từ các chuyên gia và nhà đầu tư, những người dựa trên phân tích logic về thị trường để đưa ra kết luận tiêu cực.

Tuy nhiên, yếu tố quyết định để ông tiếp tục lại không đến từ sự xác thực chiến lược, mà từ sự ủng hộ cảm tính, gần như “vô lý”, từ những người thân cận nhất. Điều này cho thấy trong giai đoạn đầu của một dự án đổi mới đột phá, khi dữ liệu và logic đều chống lại bạn, niềm tin và sự hỗ trợ tâm lý có thể đóng vai trò quan trọng không kém gì vốn và kế hoạch kinh doanh. Nó là minh chứng cho thấy sự kiên định (conviction) của nhà sáng lập, ngay cả khi đối mặt với sự bất định, là một tài sản vô hình nhưng cực kỳ quan trọng.

Chuyển đổi vai trò công chúng

Sự chuyển đổi của La Vĩnh Hạo từ nhân vật công chúng có tiếng nói độc lập sang một CEO chịu trách nhiệm cho một thương hiệu lớn đi kèm với những ràng buộc đáng kể. Ông mô tả sự mất mát tự do trong ngôn luận như một cái giá phải trả. Mọi phát ngôn của ông không còn được xem là ý kiến cá nhân mà được phân tích dưới lăng kính chiến lược doanh nghiệp. Một lời chỉ trích, dù chân thành, cũng có thể bị coi là một hành động cạnh tranh không lành mạnh.

Sự thay đổi này phản ánh quá trình trưởng thành bắt buộc đối với các nhà sáng lập có thương hiệu cá nhân mạnh. Họ phải học cách cân bằng giữa việc duy trì tiếng nói chân thực và việc bảo vệ hình ảnh, lợi ích của công ty. Đây là bài học về quản trị khủng hoảng truyền thông và xây dựng thương hiệu doanh nghiệp độc lập với thương hiệu cá nhân của nhà sáng lập.

Thách thức trong phát triển sản phẩm

La Vĩnh Hạo đã đưa ra một số phân tích về những sai lầm trong quá trình phát triển sản phẩm ban đầu, tập trung vào hai vấn đề chính.

Thứ nhất, ông thừa nhận đã đánh giá quá thấp sự phức tạp của việc “thực thi” (execution). Ông ví von điều này với câu chuyện ngụ ngôn “đeo chuông cho mèo”—ý tưởng thì đơn giản, nhưng việc thực hiện lại vô cùng phức tạp. Thứ hai, và quan trọng hơn, ông chỉ ra rằng thành kiến cá nhân của nhà sáng lập có thể trở thành những điểm yếu chí mạng của sản phẩm. Việc ông không ưu tiên thời lượng pin (vì thói quen làm việc tại văn phòng) và chất lượng camera sau (vì chỉ dùng để quét mã QR) đã dẫn đến việc các sản phẩm đầu tiên của Smartisan có những thiếu sót nghiêm trọng so với nhu cầu thực tế của thị trường.

Bài học chiến lược ở đây là: tầm nhìn của nhà sáng lập phải liên tục được đối chiếu và kiểm chứng với dữ liệu thị trường và phản hồi của người dùng. Một quy trình phát triển sản phẩm hiệu quả phải có cơ chế để xác định và loại bỏ những “điểm mù” do thành kiến cá nhân của người lãnh đạo gây ra.

Nghịch lý quản trị

Cuộc thảo luận về việc sa thải nhân viên đã tiết lộ một trong những nghịch lý đau đớn nhất của quản trị.

“Có những lúc thực sự rất đau lòng là, có lúc bạn lựa chọn sa thải người đó, lại xuất sắc hơn cả những người được giữ lại.”

Khi một công ty phải tái cấu trúc, việc giữ lại nhân viên không chỉ dựa trên năng lực cá nhân mà còn dựa trên sự phù hợp của vai trò đó với chiến lược mới. Điều này có thể dẫn đến tình huống phải sa thải những nhân tài “hạng A” trong một bộ phận không còn được ưu tiên, trong khi vẫn giữ lại những nhân viên “hạng B” ở các bộ phận cốt lõi. Đây là quyết định thuần túy logic kinh doanh nhưng lại mang gánh nặng tâm lý rất lớn.

Đối mặt với những khủng hoảng liên tục như vậy, La Vĩnh Hạo mô tả một quá trình mà ông gọi là “giải mẫn cảm” (de-sensitization).

“Dù cho ngày mai công ty có phá sản, hôm nay tôi vẫn có thể làm việc bình thường. Mọi thứ đều có thể diễn ra bình thường.”

Đây không phải là sự vô cảm, mà là sự phát triển một khả năng chịu đựng tâm lý, cho phép nhà lãnh đạo khoanh vùng sự căng thẳng và tiếp tục hoạt động hiệu quả dưới áp lực cao. Ông cũng nhấn mạnh rằng sự thoải mái là một tín hiệu nguy hiểm. “Một doanh nghiệp nếu ông chủ cảm thấy thoải mái, đó chính là ngày nguy hiểm đầu tiên.” Đối với ông, sự bất an có kiểm soát và động lực cải tiến không ngừng là điều kiện tiên quyết để tồn tại và phát triển trong một môi trường cạnh tranh.

---

Một số thông tin khác, Ngẫm thu thập được về Smartisan và La Vĩnh Hạo.

Giai đoạn 1: Smartisan Technology (2012-2019)

La Vĩnh Hạo bắt đầu sự nghiệp công nghệ của mình vào năm 2012 với việc thành lập Smartisan Technology. Không có nền tảng kỹ thuật, ông bước vào một thị trường smartphone đã bão hòa và bị thống trị bởi những gã khổng lồ. Tuy nhiên, Smartisan nhanh chóng tạo được dấu ấn riêng nhờ vào triết lý sản phẩm độc đáo, tập trung vào thiết kế công nghiệp và trải nghiệm người dùng phần mềm. Các sản phẩm như Smartisan T1 hay Jianguo (Kiên Quả) đã nhận được sự tán thưởng từ giới phê bình và xây dựng được cộng đồng người dùng trung thành.

Tuy nhiên, sự thiếu kinh nghiệm trong quản lý chuỗi cung ứng và sản xuất hàng loạt đã dẫn đến những sự chậm trễ tai hại. Ông kể lại câu chuyện về chiếc điện thoại M-series, một sản phẩm được công chúng ca ngợi vì sử dụng con chip mới nhất, nhưng thực tế lại là kết quả của một cuộc khủng hoảng sản xuất. Hay việc bị cáo buộc “nhái iPhone” sau khi thiết kế ban đầu thất bại vì nhà cung ứng không thể sản xuất hàng loạt mặt kính cong. Cộng sự của ông, Ngô Đức Châu, đã đưa ra một lựa chọn tàn nhẫn: “Bạn có hai lựa chọn. Một là giống iPhone, bị chửi, nhưng vẫn bán được. Hai là không giống iPhone, cũng bị chửi, chửi là xấu, và hoàn toàn không bán được.”

Công ty đã phải đối mặt với những khó khăn lớn về vận hành và tài chính, đỉnh điểm là một giai đoạn khủng hoảng từ năm 2018 đến 2019. Trong thời gian này, Smartisan không thể hoàn thành các nghĩa vụ tài chính với các nhà cung cấp, dẫn đến một khoản nợ đáng kể. Trong một tuyên bố công khai vào tháng 11 năm 2019, La Vĩnh Hạo đã xác nhận rằng các khoản nợ của công ty đã lên tới đỉnh điểm khoảng 600 triệu nhân dân tệ (tương đương 89 triệu đô la). Do các khoản nợ chưa thanh toán này, một tòa án ở tỉnh Giang Tô đã đưa ông vào “danh sách hạn chế tiêu dùng”, một biện pháp pháp lý ở Trung Quốc nhằm giới hạn chi tiêu cá nhân của những người có liên quan đến các công ty mắc nợ, bao gồm việc cấm họ di chuyển bằng đường hàng không và tàu cao tốc.

Giai đoạn 2: Livestream (2020-2022)

Đối mặt với những áp lực tài chính và pháp lý này, La Vĩnh Hạo đã chuyển hướng sự nghiệp của mình một cách bất ngờ. Vào tháng 4 năm 2020, ông bắt đầu một sự nghiệp mới với vai trò người dẫn chương trình thương mại điện tử qua livestream trên nền tảng Douyin. Mặc dù ban đầu vấp phải một số hoài nghi, màn ra mắt của ông đã thành công đáng kể, phá vỡ kỷ lục về lượt xem vào thời điểm đó. Trong những năm tiếp theo, hoạt động livestream của ông đã trở thành một thế lực thương mại quan trọng, được cho là đã tạo ra doanh thu đáng kể cho các khách hàng của mình. Trong suốt giai đoạn này, La Vĩnh Hạo luôn khẳng định rằng động lực chính của ông khi tham gia vào ngành công nghiệp livestream là để kiếm tiền trả các khoản nợ còn tồn đọng của cá nhân và công ty.

Lương Văn Phong, nhà sáng lập DeepSeek, sau này đã nói với ông một câu hỏi mang tính thức tỉnh: tại sao một người có tài sản lớn nhất là tài ăn nói lại đi khởi nghiệp công nghệ?

Trong hai năm, ông đã biến kênh livestream “Make Friends” trở nên thành công, không chỉ trả hết khoản nợ khổng lồ mà còn xây dựng lại niềm tin của công chúng. Khác với những doanh nhân thất bại khác, La Vĩnh Hạo được công chúng nhìn nhận với một sự khoan dung và ngưỡng mộ đặc biệt. Hành động công khai đối mặt và trả nợ của ông đã tạo ra một thứ mà các nhà phân tích gọi là “niềm tin nội dung” (content belief). Công chúng không chỉ theo dõi ông vì tò mò, họ tin vào câu chuyện và sự chân thành của ông.

Giai đoạn 3: Thin Red Line và Cuộc ua AI (2022-nay)

Sau khi hoàn thành nghĩa vụ trả nợ vào năm 2022, La Vĩnh Hạo tuyên bố rút lui khỏi mạng xã hội để tập trung vào “cuộc khởi nghiệp cuối cùng” của mình: công ty Thin Red Line. Ban đầu, công ty tập trung vào thực tế tăng cường (AR), một lĩnh vực được coi là nền tảng điện toán thế hệ tiếp theo. Công ty đã huy động được 50 triệu đô la trong vòng gọi vốn thiên thần, được định giá khoảng 200 triệu đô la.

Tuy nhiên, cũng giống như thời Smartisan, tham vọng của La Vĩnh Hạo một lần nữa đối mặt với những thách thức kỹ thuật to lớn. Việc phát triển kính AR gặp phải những trở ngại về pin, chip và quang học. Nguyên mẫu đầu tiên bị cho là quá nặng và hạn chế về khả năng mở rộng. Đối mặt với thực tế, đội ngũ đã quyết định chuyển hướng, ưu tiên phát triển các sản phẩm trí tuệ nhân tạo (AI).

Sự chuyển hướng này một lần nữa cho thấy sự nhạy bén và thực dụng của La Vĩnh Hạo. Thay vì cố chấp theo đuổi một mục tiêu còn xa vời, ông đã nhanh chóng nắm bắt làn sóng AI đang bùng nổ. Công ty đã sa thải bộ phận phần cứng và giữ lại một đội ngũ phần mềm tinh gọn để tập trung vào AI. Sản phẩm đầu tiên, dự kiến ra mắt vào dịp Tết Nguyên đán, được mô tả là một thiết bị phần cứng tích hợp AI gốc (AI-native hardware). ông đã tiên phong trong việc ứng dụng AI vào chính lĩnh vực đã giúp ông hồi sinh: livestream. Vào ngày 15/6/2025, avatar kỹ thuật số của La Vĩnh Hạo đã thực hiện buổi livestream đầu tiên trên nền tảng thương mại điện tử của Baidu. Sự kiện này đã đạt được thành công vang dội, thu hút hơn 13 triệu lượt xem và tạo ra doanh thu hơn 55 triệu Nhân dân tệ (7.66 triệu đô la). Đây là lần đầu tiên một người có ảnh hưởng hàng đầu Trung Quốc được đại diện bởi một avatar do AI tạo ra trong suốt một buổi livestream kéo dài hơn sáu giờ. Hệ thống AI, dựa trên một kho kiến thức khổng lồ, đã tự động tạo ra hàng chục nghìn từ mô tả sản phẩm và điều phối hàng nghìn chuyển động của avatar, thậm chí còn có khả năng tương tác và đối đáp với một người dẫn chương trình ảo khác.

Còn bạn, bạn học được gì và có suy nghĩ gì từ Podcast này, bạn có thay đổi suy nghĩ của mình sau khi rõ hơn về thông tin của La Vĩnh Hạo? Nếu bạn muốn lắng nghe toàn bộ nội dung Podcast, bạn có thể theo dõi toàn bộ cuộc trò chuyện tại đây.

Tham khảo: Technode, Sixth Tone, Reuters, SCMP, 36kr European Central Station