Tin tức vĩ mô

Chung

 Mười chỉ số giải thích điều gì đang xảy ra với nền kinh tế Mỹ

Cảm ơn bạn đã đọc nội dung của Ngẫm! Theo dõi Ngẫm tại website ngamkinhte.com hoặc đăng ký substack của Ngẫm để nhận các bài viết mới với nội dung phân tích sâu về kinh tế.

Bài viết này của The Economist, ngày 14 tháng 3 năm 2025, xem xét nền kinh tế Hoa Kỳ dưới thời “Trumponomics” qua mười chỉ số chính:

• • Thị trường chứng khoán: Chỉ số S&P 500 đã giảm xuống dưới mức trước bầu cử, xóa sổ hơn 5 nghìn tỷ đô la lợi nhuận do lo ngại về các chính sách thuế quan cao của Trump, mặc dù đây là một sự điều chỉnh chứ không phải là một sự sụp đổ, với cổ phiếu vẫn còn đắt đỏ trong lịch sử.

• • Lạm phát: Lạm phát vẫn ở mức 2,5% vào tháng 2 năm 2025, cao hơn mục tiêu 2% của Cục Dự trữ Liên bang, giảm so với mức đỉnh thời Biden nhưng vẫn còn dai dẳng. Các mức thuế đề xuất của Trump có thể làm tình hình tồi tệ hơn, mặc dù các yếu tố bên ngoài như cúm gia cầm cũng đóng một vai trò.

• • Tâm lý người tiêu dùng: Chỉ số của Đại học Michigan đã giảm xuống 57,9 vào tháng 3, mức thấp nhất kể từ tháng 11 năm 2022, báo hiệu rủi ro suy thoái, với kỳ vọng lạm phát dài hạn ở mức cao nhất trong 30 năm. Sự thiên vị đảng phái ảnh hưởng đến các câu trả lời, nhưng các cuộc khảo sát khác cũng cho thấy sự u ám tương tự.

• • Lương thực tế: Lương thực tế đang ở gần mức cao nhất trong 5 năm do lạm phát chậm lại, một xu hướng từ thời Biden vẫn còn tồn tại, hỗ trợ chi tiêu của người tiêu dùng cho đến nay.

• • Chi tiêu của người tiêu dùng: Chi tiêu chiếm hai phần ba GDP và vẫn kiên cường mặc dù có sự phục hồi yếu vào tháng Hai sau một tháng Giêng lạnh giá. Thuế quan có thể làm xói mòn sức mua nếu được thực hiện.

• • Thất nghiệp: Ở mức 4,1% vào tháng 2, thị trường việc làm ổn định, bất chấp lo ngại về các đợt sa thải hàng loạt từ việc tăng lãi suất của Fed năm 2022. Các khoản đệm như tiết kiệm từ đại dịch và chi tiêu cho AI đang mờ dần, và việc cắt giảm công chức của Trump thông qua Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) có thể gây thêm áp lực.

• • Bất ổn kinh tế: Chỉ số Bất ổn Chính sách Kinh tế đã tăng vọt, phản ánh sự gián đoạn thuế quan và quản trị không thể đoán trước, ngăn cản các quyết định kinh doanh và tiêu dùng.

• • Chi tiêu của liên bang: Cam kết cắt giảm 2 nghìn tỷ đô la hàng năm của Trump thông qua DOGE đang thất bại, với chi tiêu vượt xa các năm trước. Quỹ đạo tài chính vẫn không bền vững, nhưng các biện pháp cắt giảm quyết liệt dường như không thể xảy ra.

• • Thị trường bất động sản: Lãi suất thế chấp cao (6,63% cho các khoản vay 30 năm vào tháng 3) đang kìm hãm doanh số bán nhà và xây dựng, một lực cản liên quan nhiều hơn đến chính sách của Fed hơn là chương trình nghị sự của Trump.

• • Giá trị đồng đô la: Đồng đô la đã suy yếu so với các loại tiền tệ chính, phù hợp với mục tiêu của Trump nhưng do sự bất ổn của chính sách thương mại và tăng trưởng mạnh hơn ở nước ngoài. Điều này có thể thúc đẩy lạm phát thông qua hàng nhập khẩu đắt đỏ hơn.

Mặc dù việc cắt giảm thuế và bãi bỏ quy định của Trump đã hứa hẹn một “thời kỳ hoàng kim”, nhưng việc ông tập trung vào thuế quan và các cuộc chiến công vụ đã tạo ra sự hỗn loạn. Nền kinh tế cho thấy sự kiên cường về tiền lương và việc làm nhưng phải đối mặt với rủi ro từ thuế quan, lạm phát và sự không chắc chắn, và vẫn chưa có một quỹ đạo rõ ràng nào.

 Tình hình Đông Nam Á 2025

• • Thách thức hàng đầu: Biến đổi khí hậu và thời tiết khắc nghiệt (55,3%) nổi lên là mối quan tâm lớn nhất của Đông Nam Á, vượt qua thất nghiệp và suy thoái kinh tế (49,3%). Căng thẳng kinh tế giữa các cường quốc (48,3%) đứng thứ ba.

• • Mối quan tâm địa chính trị: Hành vi hung hăng ở Biển Đông (51,6%) đứng đầu danh sách, tiếp theo là các hoạt động lừa đảo toàn cầu (48,1%) và ban lãnh đạo mới của Hoa Kỳ dưới thời Trump (46,9%).

• • Ảnh hưởng của các cường quốc: Trung Quốc vẫn là cường quốc có ảnh hưởng kinh tế (56,4%) và chính trị-chiến lược (37,9%) lớn nhất, mặc dù sự thống trị của nước này đã giảm nhẹ. Nước này được coi là có tầm quan trọng chiến lược (8,80/11,0), tiếp theo là Hoa Kỳ (8,76) và Nhật Bản (7,53).

• • Cạnh tranh Hoa Kỳ-Trung Quốc: 40,7% mong đợi sự tham gia của Hoa Kỳ sẽ tăng lên do lập trường cứng rắn của Trump đối với Trung Quốc, trong khi 51,2% những người dự đoán sự sụt giảm cho rằng do tính khó đoán của ông. 40,2% ủng hộ việc đẩy nhanh hội nhập ASEAN để chống lại chủ nghĩa bảo hộ đang gia tăng.

• • Nhận thức về niềm tin: Nhật Bản là cường quốc được tin tưởng nhất (66,8%), tiếp theo là EU (51,9%), Hoa Kỳ (47,2%), Trung Quốc (36,6%) và Ấn Độ (35,3%). Sự mất lòng tin vào Trung Quốc (41,2%) xuất phát từ nỗi lo về các mối đe dọa kinh tế và quân sự của nước này.

• • Quyền lực mềm: Nhật Bản dẫn đầu là điểm đến du lịch hàng đầu (33,0%) và là lựa chọn thứ hai để di dời (17,6%), sau các nước ASEAN (20,5%). Hoa Kỳ đứng thứ ba (14,8%) về việc di dời.

 Thuế quan sâu rộng của Trump làm rung chuyển thị trường châu Á; chứng khoán Nhật Bản, Việt Nam sụt giảm

Vào ngày 3 tháng 4 năm 2025, các thị trường chứng khoán châu Á giảm mạnh sau khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump công bố các mức thuế mới, bao gồm mức thuế cơ bản 10% đối với tất cả các quốc gia và các mức thuế “có đi có lại” cao hơn đối với các quốc gia như Việt Nam (46%), Trung Quốc (34% trên mức 20% trước đó), Đài Loan và Indonesia (32%), Hàn Quốc (25%) và Nhật Bản (24%), với lý do mất cân bằng thương mại và “gian lận”. Chỉ số Nikkei của Nhật Bản giảm 3%, với các công ty như Renesas Electronics (-6%) và Toyota (-5%) bị ảnh hưởng nặng nề, trong khi chỉ số chuẩn của Việt Nam giảm gần 7%, phản ánh sự phụ thuộc nặng nề vào xuất khẩu của Hoa Kỳ (một phần ba tổng kim ngạch). Chỉ số Hang Seng của Hồng Kông và KOSPI của Hàn Quốc cũng giảm, với các cổ phiếu công nghệ như Alibaba và JD.com giảm hơn 5%. Các tài sản trú ẩn an toàn tăng vọt: đồng yên mạnh lên 146,81 đổi một đô la và vàng đạt mức kỷ lục 3.200 đô la mỗi ounce troy. Đồng nhân dân tệ của Trung Quốc suy yếu xuống 7,3178 trên thị trường nội địa sau khi PBOC đặt tỷ giá tham chiếu thấp hơn ở mức 7,1889, có nguy cơ bị Hoa Kỳ cáo buộc thao túng tiền tệ. Các nhà kinh tế cảnh báo về những hậu quả kinh tế toàn cầu, với Fitch Ratings lưu ý rằng thuế quan của Hoa Kỳ đã tăng lên 22%—mức chưa từng thấy kể từ năm 1910—có khả năng gây ra suy thoái và biến động, vì châu Á, nơi gửi 15% hàng xuất khẩu sang Hoa Kỳ, phải đối mặt với những cơn gió ngược đáng kể. Dự kiến sẽ có sự trả đũa từ Trung Quốc và EU.

Tin tức thương mại

Tin tức ĐNÁ

 Các quốc gia Đông Nam Á, bị ảnh hưởng đặc biệt nặng nề bởi thuế quan của Hoa Kỳ, chuẩn bị cho các cuộc đàm phán với Trump

Các quốc gia Đông Nam Á đang quay cuồng vì mức thuế quan cao của Hoa Kỳ do Tổng thống Donald Trump áp đặt, dao động từ 32% đến 49% đối với sáu trong số chín quốc gia được liệt kê, vượt xa kỳ vọng và vượt qua mức 20% đối với EU. Việt Nam, đối mặt với mức thuế 46%, đặc biệt dễ bị tổn thương, với 142 tỷ đô la hàng xuất khẩu của Hoa Kỳ (30% GDP) đang gặp rủi ro, khiến Thủ tướng Phạm Minh Chính thành lập một lực lượng đặc nhiệm sau một cuộc họp nội các khẩn cấp. Thái Lan, bị áp thuế 37% so với mức dự kiến 11%, nhằm mục đích đàm phán để bảo vệ mục tiêu tăng trưởng 3%, với Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra nhấn mạnh các cuộc đàm phán chi tiết. Malaysia, đối mặt với 24%, lựa chọn tham gia thay vì trả đũa, trong khi mức thuế 49% của Campuchia đe dọa các ngành may mặc và giày dép của nước này, khiến nước này có ít đòn bẩy. Chưa có quốc gia Đông Nam Á nào đề xuất thuế quan trả đũa, thay vào đó tập trung vào các cuộc đàm phán với Washington để giảm thiểu hậu quả kinh tế từ các biện pháp này, vốn nhắm vào các nền kinh tế định hướng xuất khẩu được hưởng lợi từ sự chuyển dịch khỏi Trung Quốc trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump.

 Thuế quan của Hoa Kỳ đối với Việt Nam sẽ là một đòn giáng mạnh vào Nike và các thương hiệu đồ thể thao khác
Các công ty đối mặt với một thực tế mới về sự hỗn loạn thuế quan của Trump

Thông báo của Tổng thống Donald Trump về các mức thuế mới nhắm vào hàng nhập khẩu từ các quốc gia khác nhau, trong đó Việt Nam – một trung tâm sản xuất quan trọng cho các thương hiệu đồ thể thao như Nike – phải đối mặt với mức thuế tiềm năng 46% có hiệu lực từ ngày 9 tháng 4 năm 2025. Nike, công ty sản xuất 50% giày dép và 28% quần áo tại Việt Nam vào năm 2024, có thể sẽ phải đối mặt với chi phí gia tăng, buộc họ phải gánh chịu các chi phí này hoặc tăng giá trong bối cảnh doanh số bán hàng đang sụt giảm và sự cạnh tranh từ các thương hiệu như On và Hoka. Adidas (39% giày dép, 18% quần áo từ Việt Nam) và các thương hiệu nhỏ hơn như On (90% giày, 60% quần áo) cũng bị ảnh hưởng nặng nề. Với giá giày thể thao của Hoa Kỳ đã tăng 25% kể từ năm 2019 và niềm tin của người tiêu dùng ở mức thấp nhất trong bốn năm, việc tăng giá hơn nữa có thể ảnh hưởng đến nhu cầu. Thặng dư thương mại 123,5 tỷ đô la của Việt Nam với Hoa Kỳ khiến nước này trở thành mục tiêu hàng đầu, mặc dù các nỗ lực ngoại giao của nước này — chẳng hạn như cho phép Starlink và hứa hẹn nhập khẩu nhiều hơn của Hoa Kỳ — có thể làm giảm bớt đòn giáng so với mức thuế cao hơn của Trung Quốc. Việc chuyển sản xuất đi nơi khác là một thách thức khi chi phí tăng ở các lựa chọn thay thế như Campuchia và Indonesia, khiến ngành công nghiệp đồ thể thao phải chuẩn bị cho những tác động đáng kể.

 Các chi tiết chính về thuế quan gây chấn động thị trường của Trump

Vào ngày 3 tháng 4 năm 2025, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã công bố các mức thuế mới, được mệnh danh là “tuyên ngôn độc lập kinh tế”, nhắm vào các đối tác thương mại toàn cầu. Mức thuế cơ bản 10% đối với tất cả các quốc gia bắt đầu từ ngày 5 tháng 4, trong khi các mức thuế “có đi có lại” cao hơn, có hiệu lực từ ngày 9 tháng 4, đánh vào các đối tác lớn: EU ở mức 20%, Trung Quốc ở mức 34% (tổng cộng 54% với các khoản thuế liên quan đến fentanyl trước đó), Ấn Độ ở mức 26%, Hàn Quốc ở mức 25% và Nhật Bản ở mức 24%. Các mức thuế này, nhằm chống lại các hành vi thương mại không công bằng được nhận thấy, được tính bằng khoảng một nửa những gì các quốc gia khác bị cáo buộc tính cho Hoa Kỳ. Canada và Mexico được miễn các mức thuế mới nhưng phải đối mặt với các mức thuế 25% hiện có, với hàng hóa USMCA vẫn được miễn thuế. Cuba, Belarus, Triều Tiên và Nga bị loại trừ do các lệnh trừng phạt. Các mức thuế theo ngành cụ thể, chẳng hạn như đối với thép và nhôm, không cộng dồn với các mức thuế mới, nhưng các mức thuế mới 25% đối với ô tô và phụ tùng bắt đầu từ ngày 4 tháng 4, với các khoản thuế mở rộng đối với bia lon và lon nhôm. Trump cũng đã chấm dứt việc miễn thuế đối với các bưu kiện nhỏ từ Trung Quốc, áp dụng mức phí 30% hoặc 25 đô la cho mỗi mặt hàng (tăng lên 50 đô la sau ngày 1 tháng 6), nhắm vào các nhà bán lẻ như Shein và Temu. Các cuộc điều tra sâu hơn về đồng, gỗ, chất bán dẫn, dược phẩm và khoáng sản quan trọng có thể dẫn đến các loại thuế bổ sung, cùng với khoản thuế 25% đối với các quốc gia nhập khẩu dầu của Venezuela bắt đầu từ ngày 2 tháng 4, với mối đe dọa tương tự đối với dầu của Nga.

 Thuế quan ‘Ngày giải phóng’ của Trump tác động đến châu Á như thế nào: 5 điều cần biết

Vào ngày 3 tháng 4 năm 2025, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã công bố các mức thuế sâu rộng, bao gồm mức thuế cơ bản 10% đối với tất cả các quốc gia bắt đầu từ ngày 5 tháng 4, và các mức thuế “có đi có lại” lên tới 49% đối với 60 quốc gia, có hiệu lực từ ngày 9 tháng 4, nhắm vào các quốc gia có thâm hụt thương mại lớn với Hoa Kỳ như Trung Quốc (34%), Việt Nam (46%), Campuchia (49%) và Lào (48%). Trump cho rằng các biện pháp này sẽ tăng doanh thu và phục hồi sản xuất của Hoa Kỳ bằng cách giải quyết các hành vi thương mại “bất công”, chẳng hạn như thuế quan cao đối với hàng xuất khẩu của Hoa Kỳ (ví dụ: hơn 60% đối với xe máy ở Thái Lan, Việt Nam và Ấn Độ). Các mức thuế này được cộng vào các khoản thuế hiện có, với một số hàng hóa Trung Quốc phải đối mặt với tổng mức thuế lên tới 80%, có khả năng cắt giảm tăng trưởng của Trung Quốc 2,4% và xuất khẩu 15,4%, theo các nhà phân tích của Citi. Các nước Đông Nam Á, phụ thuộc vào hàng xuất khẩu như hàng may mặc và hàng nông sản, phải đối mặt với những tác động đáng kể, có khả năng làm tăng giá tiêu dùng của Hoa Kỳ. Các nhà kinh tế nghi ngờ rằng thuế quan sẽ nhanh chóng đưa sản xuất trở lại Hoa Kỳ, dự đoán thiệt hại GDP toàn cầu là 763 tỷ đô la và lạm phát gia tăng. Các quốc gia bị ảnh hưởng có thể giao thương ít hơn với Hoa Kỳ, với một số quốc gia như Việt Nam và Nhật Bản đang tìm kiếm các cuộc đàm phán để giảm thiểu tác động, trong khi những quốc gia khác chuẩn bị cho một cuộc chiến thương mại toàn cầu tiềm tàng gợi nhớ đến những năm 1930.

 https://visrating.com/research/view/credit-insight-impact-of-us-tariff-on-vietnam.281

Một báo cáo ngày 28 tháng 3 năm 2025 của Vietnam Investors Service nêu bật những thách thức mà Việt Nam phải đối mặt do các mức thuế tiềm năng của Hoa Kỳ theo “Chính sách thương mại Nước Mỹ trên hết”. Việt Nam, với thặng dư thương mại đáng kể với Hoa Kỳ (142 tỷ đô la vào năm 2024, 30% hàng xuất khẩu), đang gặp rủi ro khi Hoa Kỳ có kế hoạch công bố các mức thuế mới vào ngày 2 tháng 4. Để giảm thiểu điều này, Việt Nam đã giảm thuế nhập khẩu đối với hàng hóa của Hoa Kỳ như ô tô, ethanol và LNG vào tháng 3 năm 2025 và phê duyệt các công ty Hoa Kỳ như SpaceX hoạt động tại địa phương, nhằm giảm thặng dư thương mại của mình. Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, và các ngành chủ chốt như điện tử, máy móc, dệt may, giày dép và đồ nội thất – chiếm phần lớn hàng xuất khẩu của Hoa Kỳ – đều dễ bị tổn thương. Các công ty đa quốc gia trong lĩnh vực điện tử có thể chuyển hướng sản xuất, nhưng các công ty dệt may và đồ nội thất trong nước như Công ty May Sông Hồng (80% doanh thu xuất khẩu) và Savimex (50%) phải đối mặt với chi phí cao hơn và doanh số bán hàng thấp hơn. Xuất khẩu chiếm 85% GDP của Việt Nam và thuế quan có thể làm tăng giá tiêu dùng của Hoa Kỳ, làm suy yếu nhu cầu và ảnh hưởng đến tiêu dùng trong nước, vì 30% lực lượng lao động của Việt Nam làm trong các ngành xuất khẩu. Điều này đe dọa mục tiêu tăng trưởng GDP 8% của Việt Nam cho năm 2025 và khả năng thu hút đầu tư trong tương lai. Các cuộc đàm phán đang diễn ra giữa Hoa Kỳ và Việt Nam sẽ là chìa khóa để xác định mức thuế và thời gian áp dụng.

Bạn có thể đọc thêm nội dung chi tiết của bài này trên trang substack [cần trả phí].